هدف از این پایان نامه شناسایی و بررسی عوامل موفقیت پیاده سازی سیستم برنامه ریزی منابع سازمان در شرکت پلیمر آریاساسول می باشد
دانلود پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت
عوامل موثر در پیاده سازی موفق سیستم های برنامه ریزی منابع سازمان و رتبه بندی اهمیت و اولویت آن ها
چکیده
در سال های اخیر با توجه به پیاده سازی نمونه های موفق و ناموفق از پروژه های سیستم های برنامه ریزی منابع سازمان در شرکت های پتروشیمی ایرانی، مسأله شناخت عوامل موفقیت این پروژه ها مورد توجه قرار گرفته است. در پژوهش حاضر با ارائه مدلی جامع از کلیه معیارها و شاخص های موفقیت پیاده سازی سیستم های برنامه ریزی سازمان از بعد استراتژیک-عملیاتی و فنی- انسانی و لحاظ روابط ارجحیت و علی و معلولی بین آن ها، اقدام به رتبه بندی نهایی شاخص های موفقیت پیاده سازی سیستم های برنامه ریزی منابع سازمان در شرکت پلیمر آریاساسول نموده ایم. بدین منظور در گام نخست به شناسایی و غربال شاخص ها از دیدگاه خبرگان حوزه برنامه ریزی منابع سازمان در شرکت پلیمر آریاساسول با استفاده از تکنیک دلفی فازی پرداخته ایم. در گام بعدی الگوی روابط ارجحیت متغیرها و روابط علّی و معلولی میان متغیرهای اصلی با استفاده از تکنیک دیمتل فازی بررسی شده است.
در نهایت اولویت‌بندی نهایی شاخصهای موفقیت پیاده سازی سیستم برنامه ریزی منابع سازمان با لحاظ نتایج گام های اولیه و با استفاده از فرآیند تحلیل شبکه فازی صورت گرفته است. نتایج نشان می دهد که وجود چشم انداز، اهداف روشن، طرح و مدل کسب وکار در سازمان، آموزش فرآیندهای جدید، عملکرد و نحوه بکارگیری سیستم ERP به اعضای سازمان، حداقل سفارشی سازی سیستم ERP، تیم پروژه مرکب از کارشناسان فرآیندهای کسب وکار، کارشناسان فناوری اطلاعات، فروشنده ERP و مشاوران، حمایت و تعهد مدیریت سازمان در تخصیص منابع به پروژه، تعریف چشم انداز، ماموریت، اهداف و محدوده پروژه ERP، وضعیت سیستم های موجود کسب و کار و فناوری اطلاعات سازمان و انتخاب دقیق و سیستماتیک بسته نرم افزاری ERP از بالاترین اولویت برخوردارند.
کلمات کلیدی
دیمتل
فرآیند تحلیل شبکه
ﻋﻮاﻣﻞ بحرانی ﻣﻮﻓﻘﯿت
ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺳﺎزﻣﺎن
تکنیک تصمیم گیری چند معیاره فازی
مقدمه
بخش صنعت نفت و گاز و پتروشیمی کشور به عنوان بخشی که بالاترین نرخ مشارکت را در تحقق رشد تولید و صادرات را داشته و نیز بیشترین سهم در نرخ رشد اقتصادی را بر عهده خواهد داشت، کانون مهمی برای توجه و برنامه‌ریزی در برنامه های توسعه ای، تلقی می‌شود. گستره فعالیت بنگاههای مرتبط با صنعت ذکر شده در پهنه سرزمین، درهم‌تنیدگی فعالیت های این حوزه با فعالیت های بازرگانی و اقتصاد مناطق، سهم فزاینده و مسلم در صادرات کشور، نقش کلیدی در بخش اشتغال زایی برای جمعیت جویای کار بطور اعم و همچنین دانش‌آموختگان دانشگاهی بطور اخص و ده‌ها عامل مهم دیگر، موید نقش کلیدی صنعت نفت و صنایع وابسته به آن می باشد.
تمامی کشورها به دنبال بهره وری و کارایی حداکثری از منابع و امکانات مالی، فنی و نیروی انسانی خود می باشند. بی شک سرمایه گذاری سرمایه های ملی و سازمانی در حوزه های مناسب صنعت، تاثیرات بسزایی در رشد و آبادانی یک کشور، ایفا خواهد نمود. با توجه به تغییر فضای کسب-و کار در جهان و رقابتی شدن روز افزون توجه و تمرکز بر روش های مبتنی بر دانش در عرصه مدیریت افزایش یافته است و بر همین اساس توجه به این مقوله در صنایع راهبردی نیز بیشتر شده است .یکی از این حوزه های راهبردی استفاده دقیق و به موقع از اطلاعات در صنایع نفت و گاز و پتروشیمی و به خصوص صنعت پتروشیمی به عنوان یکی از حلقه های مهم ارزش افزوده صنعت نفت و حلقه اصلی جلوگیری از خام فروشی منابع کشور است.
صنایع پتروشیمی ایران به عنوان یکی از صنایع راهبردی ایران همواره در صدر توجه برای بکارگیری فناوری های نوین بوده اند. در سال های اخیر با توجه به پیاده سازی نمونه های موفق و ناموفق از پروژه های برنامه ریزی منابع سازمان در شرکت های پتروشیمی ایرانی مسأله شناخت عوامل موفقیت این پروژه ها در کانون توجه قرار گرفته است. نظر به اهمیت سیستم یکپارچه سازمانی برای موفقیت، بقا و رشد سازمانها، هدف این پژوهش شناسایی و بررسی عوامل بحرانی موفقیت پروژه پیاده سازی برنامه ریزی منابع سازمان در شرکت پلیمر آریاساسول است.
1-2- بیان مسأله
سیستم های اطلاعاتی کارا و یکپارچه که بتوانند همه فعالیت ها و وظایف موجود در یک سازمان را تحت پوشش قرار داده و اطلاعات لازم و ضروری را به موقع در اختیار استفاده کنندگان آن قرار دهند، از ابزارهای مفیدی هستند که سازمان ها برای افزایش قابلیت های خود، بهبود عملکرد، تصمیم گیری بهتر و دستیابی به مزیت رقابتی از آن استفاده می کنند. شاید یکی از جامع ترین سیستم های اطلاعاتی موجود که در سال های اخیر به طور گسترده ای مورد استفاده قرار گرفته، سیستم برنامه ریزی منابع سازمان باشد. ظرفیت ERP در یکپارچه سازی فرآیندهای سازمان و اطلاعات حوزه-های عملکردی مختلف از طریق یک پایگاه داده متمرکز، باعث گردیده است که صاحب نظران، این سیستم ها را به عنوان پیش نیاز موفقیت در قرن بیست و یکم معرفی کنند [33].
سیستم ERP عبارت است از مجموعه منسجمی از برنامه هایی که برای پشتیبانی از فعالیت های اصلی سازمان نظیر تولید، مالی و حسابداری، فروش و بازاریابی و منابع انسانی به کار گرفته می شود. سیستم ERP قسمت های مختلف سازمان را در توزیع و تسهیم اطلاعات و دانش، کاهش هزینه ها و بهبود مدیریت فرآیندهای کسب و کار یاری می-دهد [12].
پیاده سازی سیستم هایERP زمان و منابع قابل توجهی را از سازمان می گیرد [68]. نمونه های زیادی از شکست پروژه های برنامه ریزی منابع سازمان با وجود سرمایه گذاری بالا گزارش شده است [42].
ارائه دهندگان سیستم های برنامه ریزی منابع سازمان ادعا می کنند که محصول آنها بارها آزمایش شده و تحت تجربیات فراوان ایجاد گردیده است و این مهم آنها را قادر می سازد که راه حل های فوق العاده ای را برای بخش های مختلف صنعت و خدمات ارائه کنند. این واقعیت در بسیاری از سازمانها ملموس است، اما تجارب نشان می دهد این محصولات در بسیاری دیگر از سازمانها نتوانسته اند آن گونه که باید مفید و کارگشا باشند، بنابراین پرداختن به عوامل موفقیت سیستم هایERP در سازمان-های مختلف از چالش های مهم محققان از زمان پیدایش ERPبوده است [46].
در سال های اخیر سیستم های برنامه ریزی منابع سازمان مورد توجه سازمان های ایرانی قرار گرفته اند. به این منظور بسیاری از سازمان های بزرگ و متوسط کشور، پروژه-هایی برای انتخاب و پیاده سازی ERP اجرا نموده اند. این پروژه ها در مسیر اجرا با مشکلات و چالش هایی مواجه بوده و در برخی موارد نیز شکست خورده اند [19].
صنایع پتروشیمی ایران به عنوان یکی از صنایع راهبردی ایران همواره در صدر توجه برای بکارگیری فناوری های نوین بوده اند. در سال های اخیر با توجه به پیاده سازی نمونه های موفق و ناموفق از پروژه های برنامه-ریزی منابع سازمان در شرکت های پتروشیمی ایرانی مسأله شناخت عوامل موفقیت این پروژه ها در کانون توجه قرار گرفته است. مسأله اصلی این تحقیق شناسایی، بررسی و رتبه بندی عوامل موثر در موفقیت پروژه های پیاده سازیERP در شرکت پلیمر آریاساسول است.
روش تحقیق
نظر به اینکه هدف اصلی از انجام پژوهش بررسی و رتبه بندی عوامل و شاخص های موفقیت پیاده‌سازی سیستم برنامه‌ریزی منابع سازمان است، می‌توان گفت پژوهش مذکور از نظر هدف در حیطه پژوهشهای کاربردی می‌باشد. از سوی دیگر با توجه به اینکه در این پژوهش از روشهای مطالعه کتابخانهای و نیز روشهای میدانی نظیر پرسشنامه استفاده شده است، می‌توان بیان کرد که پژوهش حاضر بر اساس ماهیت و روش، یک پژوهش توصیفی-پیمایشی است.
3-3- الگوریتم اجرای تحقیق
الگوریتم اجرایی این پژوهش با هدف ارائه مدلی بهبود یافته جهت شناسایی و رتبه بندی عوامل و شاخصهای موفقیت پیاده‌سازی سیستم برنامه‌ریزی منابع سازمان طراحی شده است. الگوریتم اجرایی پژوهش حاضر براساس طی مراحلی نظاممند و مبتنی بر روش تحقیق علمی طراحی شده است. هریک از مراحل انجام شده در راستای نیل به هدف تحقیق در شکل 3-1 آمده است:
شناسایی مهمترین معیارها و شاخصهای موثر بر موفقیت پیاده‌سازی سیستم برنامه‌ریزی منابع سازمان براساس ادبیات پژوهش
|
گام اول: شناسایی معیارها و شاخصهای مدل
|
گام دوم: پالایش و غربال شاخص‌ها با تکنیک دلفی فازی
|
تشکیل پنل خبرگان و سنجش دیدگاه اعضای پنل پیرامون شاخصهای شناسایی شده و پالایش و غربال شاخص ها
|
گام سوم: دسته بندی و تعیین الگوی ارجحیت و اولویت متغیرها
|
دسته بندی شاخص ها به درون معیارهای اصلی و تعیین و سنجش میزان ارجحیت متغیرها
|
گام چهارم: شناسایی الگوی روابط درونی متغیرها با تکنیک DEMATEL فازی
|
شناسایی و تعیین روابط درونی بین معیارهای اصلی و سنجش میزان تاثیر و تاثر متغیرها
|
گام پنجم: رتبه بندی نهایی متغیرها با تکنیک ANP فازی
|
لحاظ روابط ارجحیت و درونی بین متغیرها و رتبه بندی نهایی شاخص‌ها با تکنیک تحلیل شبکه فازی
|
فهرست مطالب
بررسی عوامل کلیدی موفقیت (CSF) در پیاده سازی و اجرای سیستم برنامه ریزی منابع سازمان (ERP) با استفاده از تکنیک های تصمیم گیری چند معیاره فازی
فصل اول: مقدمه و کلیات تحقیق 1
1-1-مقدمه 2
1-2- بیان مسأله 3
1-3- اهمیت تحقیق 5
1-4- سؤالات تحقیق 6
1-5- اهداف تحقیق 7
1-6- روش تحقیق 7
1-7- قلمرو تحقیق 8
1-8- ساختار تحقیق 8
فصل دوم: ادبیات و پیشینه تحقیق 10
2-1- مقدمه 11
2-2- تعریف سیستم برنامه ریزی منابع سازمان 11
2-3- تاریخچه سیستم برنامه ریزی منابع سازمان 17
2-3-1- دوره اول: قبل از سال 1960 میلادی 17
2-3-2-دوره دوم: بین سالهای 1960 و 1970 میلادی 18
2-3-3-دوره سوم: بین سالهای 1970 و 1980 میلادی 19
2-3-4-دوره چهارم: بین سالهای 1980 و 1990 میلادی 20
2-3-5-دوره پنجم: بین سالهای 1990 و 2000 میلادی و پس از آن 20
2-4- ارتباط ERP و سیستم های اطلاعاتی 21
2-4-1- سطح عملیاتی 22
2-4-1-1- سیستم های پردازش تراکنش 23
2-4-2- سطح دانش 23
2-4-2-1- سیستم های مدیریت دانش 23
2-4-3- سطح مدیریت 23
2-4-3-1- سیستم های اطلاعات مدیریت 24
2-4-3-2- سیستم های پشتیبان تصمیم 24
2-4-4- سطح استراتژیک 24
2-4-4-1-سیستم های اطلاعات اجرایی 24
2-5- معماریERP 25
2-5-1- کاربر 26
2-5-2- مرورگر وب 26
2-5-3- سرویس دهنده 26
2-5-4- لایه پرس و جو / گزارشگیری 27
2-5-5- لایه برنامه های کاربردی 28
2-5-6- لایه دسترسی به پایگاه داده 28
2-6- چارچوب چرخه حیات سیستم ERP 28
2-6-1- مراحل چرخه حیات سیستم ERP
2-6-1-1- مرحله اول- تصمیم گیری 29
2-6-1-2- مرحله دوم- انتخاب (فراگیری) 29
2-6-1-3- مرحله سوم -پیاده سازی 30
2-6-1-4- مرحله چهارم - کاربرد و نگهداری 30
2-6-1-5- مرحله پنجم- تکامل 30
2-6-1-6- مرحله ششم – بازنشستگی 31
2-6-2- ابعاد چرخه حیات سیستم ERP 31
2-6-2-1- بعد محصول 31
2-6-2-2- بعد فرآیند 31
2-6-2-3- بعد افراد 32
2-6-2-4- بعد مدیریت تغییر 32
2-7- مرحله پیاده سازی ERP 33
2-8- رویکردهای پیاده سازی ERP 33
2-8-1- رویکردهای پیاده سازی ERP از منظر وسعت عملیات 34
2-8-1-1- رویکرد انفجاری 34
2-8-1-2- رویکرد پایلوت 34
2-8-1-3- رویکرد فازی(مرحله ای) 35
2-8-2- رویکردهای پیاده سازی ERP از منظر حجم منابع و ماژول ها 36
2-8-2-1- رویکرد جامع 36
2-8-2-2- رویکرد میانه 36
2-8-2-3- رویکرد وانیلا 36
2-9- مزایای پیاده‌سازی ERP 37
2-10- معایب سیستم های برنامه ریزی منابع سازمان 38
2-11- چالش های پیاده سازی سیستم برنامه ریزی منابع سازمان 38
2-12- مطالعات خارجی و داخلی 45
فصل سوم: روش تحقیق 63
3-1- مقدمه 64
3-2- روش تحقیق 64
3-3- الگوریتم اجرای تحقیق 65
گام اول: شناسایی معیارها و شاخصهای مدل 66
گام دوم: پالایش و غربال شاخص‌ها با تکنیک دلفی فازی 67
گام سوم: دسته بندی و تعیین الگوی ارجحیت و اولویت متغیرها 70
گام چهارم: شناسایی الگوی روابط درونی متغیرها با تکنیک DEMATEL فازی 71
گام پنجم: رتبه بندی نهایی متغیرها با تکنیک ANP فازی 76
3-4- جامعه و نمونه مورد بررسی 78
3-5- روش و ابزار گردآوری اطلاعات 78
3-6- روایی و پایایی ابزار گردآوری داده‌ها 79
3-7- محاسبه نرخ ناسازگاری 80
3-8- نرم افزارهای تجزیه و تحلیل داده‌ها 82
فصل چهارم: محاسبات و یافته های تحقیق 83
4-1- مقدمه 84
4-2- معرفی شرکت پلیمر آریاساسول 84
4-3- شناسایی، پالایش و غربال شاخص‌ها با تکنیک دلفی فازی 86
4-4- دسته بندی و تعیین الگوی ارجحیت و اولویت معیارها و شاخص ها 92
4-4-1- تعیین ارجحیت و اولویت معیارهای اصلی موفقیت پیاده سازی ERP براساس هدف 95
4-4-2- تعیین ارجحیت و اولویت شاخصهای موفقیت پیاده سازی ERP براساس معیار مربوطه 100
4-5- شناسایی و تعیین الگوی روابط درونی معیارهای اصلی موفقیت پیاده سازی ERP 105
گام اول: محاسبه ماتریس ارتباط مستقیم 106
گام دوم: قطعی سازی ماتریس ارتباط مستقیم 108
گام سوم: محاسبه ماتریس ارتباط مستقیم نرمال 109
گام چهارم: محاسبه ماتریس ارتباط کامل 110
گام پنجم: رسم نقشه روابط شبکه 110
4-6- رتبه بندی نهایی شاخص های موفقیت ERP با تکنیک ANP فازی 115
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات 121
5-1- مقدمه 122
5-2- تحلیل یافته های تحقیق و پیشنهادات 122
5-3- پاسخ سوالات تحقیق 138
5-4- محدودیت های تحقیق 140
5-5- اقدامات آتی 140
پیوست 142
پرسشنامه 1 143
پرسشنامه 2 144
پرسشنامه 3 148
منابع و مآخذ 148
Abstract 156
فهرست جداول
جدول 2- 1 چارچوب عوامل حیاتی موفقیت 35
جدول 2- 2 عوامل شکست پروژه های ERP 38
جدول 2- 3 معیارهای انتخاب بسته نرم افزار ERP 40
جدول 2- 4 موانع پیاده سازی سیستمهایERP 40
جدول 2- 5 عوامل موفقیت پیاده سازی ERP 45
جدول 3- 1 متغیرهای کلامی و اعداد فازی متناظر در تکنیک دلفی 52
جدول 3- 2 متغیرهای کلامی و اعداد فازی متناظر در تعیین ارجحیت 54
جدول 3- 3 متغیرهای کلامی و اعداد فازی متناظر در تکنیک دیمتل 55
جدول 3- 4 سوپرماتریس نهایی مدل تحقیق 58
جدول 3- 5 شاخص ناسازگاری تصادفی 62
جدول 4- 1 شاخص های موفقیت پیاده سازی ERP 66
جدول 4- 2 دیدگاه خبرگان برای هریک از شاخص های موفقیت ERP 67
جدول 4- 3 فازی سازی دیدگاه خبرگان برای هریک از شاخص های موفقیت ERP 68
جدول 4- 4 میانگین فازی و مقدار قطعی هریک از شاخص های موفقیت ERP 69
جدول 4- 5 دسته بندی شاخص های به درون معیارهای اصلی موفقیت ERP 71
جدول 4- 6 اولویت معیارهای اصلی از دیدگاه خبرگان 72
جدول 4- 7 میانگین فازی اولویت معیارهای موفقیت پیاده سازی ERP 73
جدول 4- 8 فازی زدایی و بردار ویژه اولویت معیارهای اصلی موفقیت ERP 75
جدول 4- 9 اولویت شاخص های هر معیار از دیدگاه خبرگان 76
جدول 4- 10 میانگین فازی اولویت شاخص های C1 77
جدول 4- 11 فازی زدایی و بردار ویژه اولویت شاخص های هر معیار اصلی 78
جدول 4- 12 روابط درونی معیارهای اصلی از دیدگاه خبرگان 79
جدول 4- 13 ماتریس ارتباط مستقیم معیارهای موفقیت پیاده سازی ERP 80
جدول 4- 14 ماتریس ارتباط مستقیم معیارهای اصلی با مقادیر قطعی 81
جدول 4- 15 ماتریس ارتباط مستقیم نرمال معیارهای اصلی 81
جدول 4- 16 ماتریس ارتباط کامل معیارهای اصلی 82
جدول 4- 17 الگوی روابط معنی دار معیارهای اصلی موفقیت ERP 83
جدول 4- 18 الگوی روابط علی معیارهای اصلی موفقیت ERP 84
جدول 4- 19 رتبه بندی نهایی شاخص های موفقیت پیاده سازی ERP 88
فهرست تصاویر و نمودارها
شکل 2- 1 مفهوم شماتیک ERP 11
شکل 2- 2 انواع سیستم ها و سطوح مختلف اطلاعاتی 17
شکل 2- 3 معماری ERP 20
شکل 2- 4 چارچوب چرخه حیات ERP 23
شکل 2- 5 ساختار سلسله مراتبی ریسک های فرآیند نگهداری ERP 36
شکل 2- 6 مدل عوامل حیاتی موفقیت پیاده سازی ERP 37
شکل 2- 7 ساختار شکست ریسک پروژه ERP 39
شکل 2- 8 چارچوب ANP ارزیابی آمادگی سازمان در ERP 42
شکل 3- 1 الگوریتم اجرای تحقیق 50
شکل 3- 2 عدد فازی مثلثی 52
شکل 3- 3 اعداد فازی مثلثی در تکنیک دلفی 52
شکل 3- 4 اعداد فازی مثلثی در تعیین ارجحیت 54
شکل 3- 5 اعداد فازی مثلثی در تکنیک دیمتل 55
شکل 3- 6 مدل ANP عوامل پیاده سازی موفقیت آمیز ERP 58
شکل 4- 1 نقشه روابط شبکه 83
شکل 4- 2 نمودار مختصات دکارتی خروجی DEMATEL برای معیارهای اصلی 85
شکل 4- 3 مدل ANP معیارها و شاخص های موفقیت پیاده سازی ERP 86
شکل 4- 4 نمودار ANP معیارها و شاخصهای موفقیت در نرم افزار SuperDecision 87
شکل 4- 5 رتبه بندی نهایی شاخصهای موفقیت پیاده سازی ERP با تکنیک ANP 89
